نشرح

نیک زن

در شرق روستا بنائی مورد توجه مردم است که متعلق به زنی می باشد که از تاریخ دقیق ولادت و رحلت او  اطلاعی در دست نیست و تنها یک نقل تاریخی می باشد که سند معتبری ندارد و آن چنین است که وقتی عده ای از شیعیان در بند دشمنان اسیر آمدند و به شهادت رسیدند سر از بدنشان جدا کردند که بدن های مبارک شان در مقبره «هفت تن»، حد فاصل دامغان و حسن آباد، و سرهایشان در مقبره « هفت سر» در نزدیکی منطقه خورس ، مدفون است. این زن به یکی از آنان پناه داد، و در این مکان فوت نمود.

استاد حسین معلم دامغانی در مقدمه کتاب اعلام دامغان تالیف مرحوم سید طاهر شاهچراغی در مورد نیک زن چنین نگاشته است:

«در حد شرقی روستا در کنار گورستانی بازمانده از روزگاری نامشخص که نه از روی اتفاق ، این جا نیز آن را از آن گبران می دانند ، بنائی است مورد احترام از خشت خام ، در درون چند ضلعی و از بیرون مدور با دهلیزی پوشیده و کوتاه گشوده به سوی مغرب و گنبدی خشتی نه چندان رفیع و تختی بلند درست در مقابل در. مردم این بناء را متعلق به زنی نیک سیرت می دانند و این حکایت را برای آن می گویند که چون مردانی درست کار اسیر بدکرداران شدند و از چنگ آنان گریختند ، این نیک زن آنان را پناه داد. این است علتی که برای احترام بنا می آورند و آن را تمیز و رفت و روب شده نگاه می دارند».

همچنین استاد معلم در مورد یک سنت قدیمی که دیگر متروک شده است می نویسد:

«راستی روزهای فروردین تمامی زنان و دختران حسن آباد با لباسهای نو از طلوع صبح به اینجا می آیند دست در دست هم درون نیک زن ترانه سر می کنند و سرود جمعی زمزمه می نمایند، آن روز هیچ مردی در اینجا راه ندارد و هیچ پسری نیز برایش حقِ گذار نیست».

اشعاري كه دختران حسن آبادي در آن روز مي خواندند در حافظه زنان و مادران سالخورده باقي است ، اين اشعار هجاي خاصي داشته كه با عروض امروزي ناسازگار بوده است.

قابل توجه اينكه در سال های اخیر این بنا مرمت شده و طبق آئینی دیرین در شام غریبان شهادت امام حسین عليه السلام خادمین آن میزبان عزادارانی هستند که بعد از مراسم شام غریبان از قبرستانِ روستا باز می گردند.